باید ها و نبایدها در کنکور

باید و نبایدها پس از آزمون سراسری

در حال حاضر جوانانی که در کنکور شرکت کرده اند در ۳ سطح مختلف قرار می گیرند. افرادی که مطمئن هستند مجاز به انتخاب رشته می شوند، افرادی که مطمئن هستند مجاز نمی شوند و افرادی هم هستند که تا زمان اعلام نتایج به اصطلاح در برزخ به سر می برند و نمی دانند مجاز می شوند یا خیر.دسته اول وضعیت با ثبات تری دارند چون می دانند که مجاز به انتخاب رشته هستند و از هم اکنون روی رشته های مورد علاقه مطالعه می کنند، دسته دوم به ۲ گروه تقسیم می شوند یک عده افرادی هستند که فقط در کنکور شرکت کرده اند و دلیل و هدف و انگیزه ای ندارند اما افرادی هم هستند که خود را آماده کرده بودند اما بنا به دلایلی نتوانستند نتیجه لازم را بگیرند.

مسئولیت شکست

دسته سوم هم دچار مشکلات زیادی می شوند و بی هدف و بی انگیزه به راه ادامه می دهند. حسین سلیمان پور مقدم روان شناس تربیتی و عضو سازمان نظام مشاوره و روان شناسی با بیان این مقدمه به خراسان اضافه می کند: چه افرادی که در کنکور قبول می شوند چه افرادی که قبول نمی شوند باید به این نکته توجه کنند که شکست یا موفقیت شان را به چه چیزی نسبت می دهند.

طبق نظریه «اسنادها» در روان شناسی افراد ممکن است موفقیت یا شکست خود را به عوامل بیرونی یا درونی نسبت دهند و به همین دلیل واکنش های متفاوتی هم بروز می دهند.جوانی که شکست احتمالی را به خود نسبت می دهد، عامل درونی را مدنظر قرار می دهد و در نتیجه مسئولیت رفتارش را می پذیرد.

اما فردی که رفتارش را به عوامل بیرونی نسبت می دهد و سختی سوالات، نامناسب بودن زمان امتحان را دلیل شکست خود می داند، در واقع عوامل بیرونی را مطرح می کند. مهم این است که جوان باید مسئولیت رفتار خود را بپذیرد و با پذیرش این مسئولیت از شکست بعدی پیشگیری کند.

به عبارتی باید جوان را تشویق کرد تا شکست خود را به عوامل بیرونی نسبت ندهد و دلیل آن را در خودش پیدا کند. اعتراف کند که به اندازه کافی تلاش نکرده است و باید برنامه ریزی کند تا سال آینده به آنچه می خواهد برسد. اگر این تغییر نگرش ایجاد شود، وی می تواند امیدوار باشد که در سال آینده به هدفش می رسد. هر اندازه نقش عوامل بیرونی در ذهن جوان پررنگ تر باشد، وی بی هدف تر، بی انگیزه تر و بی برنامه تر خواهد بود و شکایت بسیاری از جوانان پشت کنکوری از بی هدفی، بی انگیزگی و سردرگمی از همین مسئله ناشی می شود.

کمک مشاور

جدای از این مسئله بهتر است پس از کنکور جوانان یک استراحت ۲هفته ای به خود دهند و سپس برنامه ریزی کنند. اگر قصد شرکت دوباره در کنکور را ندارند، سعی کنند اوقات فراغت خود را با ورزش و تفریحات سالم پر کنند و اگر قصد دارند در سال آینده رتبه بهتری بیاورند برای مطالعات خود، از همین الان برنامه ریزی کنند.توصیه ما به جوانانی که نمی توانند هدف خود را تعیین کنند این است که از یک مشاور کمک بگیرند.

جوانی که پس از تلاش برای قبولی در کنکور می گوید تلاش کردم و موفق می شوم در واقع عزت نفس و اعتماد به نفس بالایی دارد اما جوانی که خود را اسیر موانع می بیند، کم کم اعتماد به نفس خود را از دست می دهد. بنابراین لازم است این دسته از جوانان حتما به مشاور یا روان شناس مراجعه کنند.از طرفی این دسته از جوانان باید مواظب ویروس ها و میکروب های روانی محیط پیرامون خود باشند؛ زیرا بی هدفی و بی انگیزگی آن ها را مستعد درگیرشدن با تفریحات ناسالمی مانند مواد، سیگار، الکل و … می کند. افرادی که بیش از ۲هفته وقت خود را به تماشای تلویزیون، خوردن و خوابیدن، وقت گذرانی بیهوده، گوشه گیری و دوری از اجتماع می گذرانند نیاز مبرم به روان شناس دارند.

مشق رفتاری

سلیمان پور با تاکید بر این که مشاور یا روان شناس با تنظیم اهداف و نه فقط صحبت کردن به جوان کمک می کند، می گوید: در واقع مشاور ابتدا از جوان برنامه ها و اهدافش را می پرسد سپس آن ها را معنا می کند و یکی از اهداف را مشخص می کند و مشق رفتاری به وی ارائه می دهد تا ظرف چند هفته آن را انجام بدهد. به این ترتیب رفتار جوان جهت دار می شود. این کار اولین گام برای افزایش انگیزه و هدف هایی است که در سر دارد و باعث تقویت اعتماد به نفس وی می شود. این گام به ویژه برای افرادی که کنکور قبول نمی شوند، برنامه ای ندارند و دوره سربازی در پیش دارند، بسیار اساسی است.

مشاور هدف های کوتاه مدت و بلندمدت جوان را فهرست می کند و سپس از او می خواهد آن ها را براساس اولویت درجه بندی کند تا راهش مشخص تر شود.گاهی لازم است خانواده با توجه به وضعیت جوان از مشاور کمک بگیرد. والدین باید نسبت به شرایط جوانی که مدتی است منزوی و گوشه گیر شده است، ساعت ها در اتاقش تنها می ماند، کم حرف شده ودائم پای تلویزیون است حساس باشند و در مراجعه به مشاور از او کمک بخواهند.

نارضایتی دائم

این روان شناس تربیتی با اشاره به این که نهایت کاری که بیشتر خانواده ها در قبال ابراز نارضایتی و یا شکایت فرزندشان دارند، نصیحت است، می گوید: این درحالی است که نصیحت کردن،مقایسه کردن و مثال آوردن کمکی به جوان نمی کند و بهتر است والدین بدانند که در این مواقع نباید زبان به نصیحت باز کنند. در واقع اولین گام و بهترین برخورد با جوانی که همواره و از همه چیز شکایت می کند این است که نصیحتش نکنیم بلکه با وی همدلی و همراهی کنیم. وقتی جوان از همه چیز شکایت می کنددر یک موقعیت مناسب درباره خواسته هایش با وی گفت وگو و سعی کنند به وی در رسیدن به آنچه می خواهد یاری برسانند.

هنگام تجربه شکست کنار فرزند خود باشید

به طور طبیعی برای والدین دشوار است که شکست فرزند خود را ببینند بنابراین سعی می کنند به هر نحو ممکن او را از شکست نجات دهند و کاری کنند که احساس برنده بودن کند. مسعود هنربخش کارشناس تربیتی و مشاور با بیان این نکته به خراسان می گوید: این احساس از غریزه والدگری آن ها نشأت می گیرد زیرا پدر و مادر به طور غریزی حمایت گر و کمک کننده هستند اما در مواجهه با شکست، والدین باید کنار وی بایستند تا فرزندشان خود این شکست را تحمل کند.

آن ها باید به فرزند خود بگویند که شکست در زندگی بد نیست و کسب موفقیت به دنبال شکست رخ می دهد، آنچه ناراحت کننده است تکرار آن است. وی ادامه می دهد: بیان تجربیات از شکست هایی که والدین در زندگی تجربه کرده اند و سپس موفقیت هایی که به دنبال شکست به دست آورده اند، برای جوانان بسیار آموزنده است. والدین آگاه و هوشیار می توانند با ترکیب همدلی و واقع نگری به جوان خود کمک کنند تا تجربه شکست را با دستاورد مثبت پشت سر بگذارد.